CONCESIÓNS FRANQUISTA NOS ANCARES

Unha empresa proxecta un pantano en Ancares cunha concesión franquista

.

A presa, situada en Navia, sería a sétima máis grande das 41 de Galicia

.

Se o Goberno para o encoro, a súa promotora pedirá unha compensación

.

O proxecto impulsado durante a ditadura para erixir un pantano nos Ancares volve corenta anos despois. Saltos do Navia, unha empresa asturiana propiedade de Endesa e Hidroeléctrica do Cantábrico, empezou a tramitar os permisos para construír un encoro e unha central hidráulica entre os meandros do río Navia, baseándose nunha concesión que lle foi outorgada polo réxime de Franco nos anos 60 e que aínda segue en vigor. A gran presa, que coas súas 123 hectómetros de capacidade sería a sétima máis grande das 41 existentes en Galicia, levantaríase na fronteira con Asturias, nunha paraxe que a Xunta pretende converter en parque natural.

A filial de Endesa é consciente de que a protección ambiental dos Ancares fai "difícil" que o seu plan salga adiante, unha consideración coa que coinciden fontes próximas á tramitación. Pero a empresa aspira a que a Administración compénselles". "Se queren crear un parque natural nos Ancares terán que ter en conta os dereitos das entidades que estamos alí", sinala Alberto Rúa-Figueroa, director de Saltos do Navia, aludindo á concesión que se lles outorgou durante a ditadura. "Se nos din que non pode ser, estudaremos as posibilidades de resarcimento".

Saltos do Navia esgrime que os seus "dereitos" na zona non cristalizaron nun negocio por culpa dos erros cometidos pola Administración. Os ecoloxistas esixen ao Ministerio de Medio Ambiente que anule a concesión franquista, pero fontes deste departamento alegan que os danos e prexuízos que a compañía podería reclamar serían "inasumibles".

A tramitación do proxecto ante o ministerio reviviu na montaña de Lugo unha ameaza que se remonta á ditadura. En 1963 a empresa obtivo unha concesión administrativa para construír un pantano nun área comprendida entre os concellos galegos da Fonsagrada e Navia de Suarna e o asturiano de Ibias. A execución da presa, bautizada como o Gran Suarna, supuña alagar o pobo de Navia e trasladar forzosamente a todos os seus habitantes. A mobilización veciñal que encabezou a finais dos 70 o entón líder do Partido Comunista Galego Xesús Alonso Montero logrou, con todo, frustrar a entrada das máquinas e a democracia chegou aos Ancares con aquel proxecto gardado nun caixón.

Os propietarios da concesión non cejaron no seu empeño. Durante o goberno de Felipe González a empresa intentou sacar o encoro adiante cun proxecto máis pequeno que non sepultaba casas. Os promotores compraron todos os terreos afectados, pero un erro de forma da Administración volveu dar ao traste co pantano. Unha sentenza do Tribunal Supremo anulou a tramitación do proxecto porque o Goberno socialista non esixiu o preceptivo estudo de impacto ambiental que a empresa si elaborara. Aquel fallo confirmou ademais a validez da concesión franquista. "O Supremo non nos condenou a nós, senón á Administración. Como administrados fixemos todo o que debemos e máis", defende Saltos do Navia.

A compañía, que prevé un investimento de 130 millóns, presentou na Confederación Hidrográfica do Norte unha memoria-resumen do proxecto. O organismo do Ministerio de Medio Ambiente iniciou as consultas ambientais con administracións e colectivos sociais. Estas alegacións serán remitidas a Saltos do Navia para que redacte un estudo de impacto ambiental. Será un proceso de varios meses e só entón o ministerio decidirá. "Non é demasiado agresivo con bens persoais; afecta a unha zona de río moi bonita, pero non a casas", subliña a firma.

Adega advirte de que a presa afecta a especies ameazadas e invade Rede Natura e un área declarada Reserva da Biosfera. "É unha obra delirante", engaden os ecoloxistas.

.

EL PAIS