É CASUAL A MALA CALIDADE DOS NOSOS POLÍTICOS?

Non resulta difícil percibir que a calidade dos dirixentes políticos en España sufriu unha deterioración lenta, pero intenso, durante as últimas décadas. "Cada país ten os gobernantes que merece", afirman algúns, sinalando aos cidadáns como responsables últimos do espectáculo tan pouco edificante que ofrece a nosa clase política. Serían os votantes quen, de forma deliberada e contumaz, encomendarían a responsabilidade dunha xestión pública, cada vez máis complexa, a uns líderes pouco capaces, de honradez dubidosa ou inclinados a favorecer os seus propios intereses.
Con todo, a escasa cualificación dos dirixentes non adoita deberse a unha suposta cegueira ou ignorancia dos votantes senón a un inadecuado deseño dalgúns aspectos do sistema político. O voto é necesario para garantir bos gobernos, pero resulta insuficiente se os incentivos para dedicarse á política non son os correctos, os mecanismos de selección dos líderes son perversos e os electores non poden discriminar co seu voto as calidades de cada candidato. E, en España, estes procesos de selección e incentivos son manifestamente mellorables, dando lugar a unha peculiar lei de Gresham: os malos políticos tenden a expulsar da circulación aos bos.
A selección dos políticos
É posible clasificar en tres categorías os atractivos que exerce a actividade política sobre os suxeitos: o salario, os ingresos pouco xustificables e as ganancias psicolóxicas (fama, prestixio, poder, posibilidade de servir ao país, etc...) ¿Como afectan estes elementos aos distintos tipos de individuos? A dedicación á política supón unha importante perda salarial para as persoas altamente cualificadas pero, con moita frecuencia, unha substancial ganancia neta para os pouco formados. Tamén, por razóns obvias, a actividade pública pode proporcionar uns enormes ingresos, pero só aos suxeitos cunha honradez mellorable. Xa que logo, para as persoas de acreditada valía e contrastada integridade, a política tan só exerce o atractivo do prestixio e a satisfacción de servir aos cidadáns, á conta dunha perda material. E, dado que este prestixio, vaise reducindo segundo xeneralízanse os políticos ignorantes ou corruptos, a proclividad dos individuos honrados e profesionalmente competentes a dedicarse á actividade pública non só é pequena, senón que diminúe paulatinamente, o que contribúe a unha progresiva degradación da clase política.