domingo, 21 de novembro de 2010

UNHA DEMOCRACIA INACABADA

Estamos nunha democracia inacabada; formalmente e realmente. Non hai democracias perfectas, totalmente terminadas, pero no noso país as súas carencias son especialmente evidentes. E aí está, a causa esencial e de fondo dos problemas estruturais que temos como país, e de convivencia cidadá. Foino historicamente, pero principalmente agora en que, ademais, vivimos un importante barullo en varios campos, unha manifesta desafección cara á política (que debería salvarnos) e unha gravísima crise económica (que nos afoga), entre outras cuestións que o agravan todo..
Unha democracia inacabada, no noso caso, fundamentalmente pola insuficiencia de demócratas de verdade. De cidadáns respectuosos da liberdade doutros cidadáns, da xustiza cos demais cidadáns e dispostos a acatar as regras do xogo colectivo ditadas pola vontade libre, responsable e claramente maioritaria, expresada coas debidas garantías. Sen todo isto non hai auténtica democracia, a democracia non é posible. Quizais por este motivo, pola insuficiencia de verdadeiros demócratas, podería dicirse que estamos ante unha certa democracia formal, pero realmente só acabada de iniciar.
Estamos ante unha democracia inacabada realmente, pero tamén formalmente, pola existencia dunha Constitución insuficientemente aberta e flexible para adaptarse aos tempos actuais. Capaz de conter o máximo de lexitimidades actuais, así como as novas vontades de modernización social, económica, de desconcentración e descentralización -sen perder a orteguiana vertebración para o bo goberno-, no seu ordenamento xurídico e nun marco de solidariedade de cidadáns libres e de pluralidade de pobos recoñecidos como talles
E democracia inacabada, doutra banda, por non asumir as distintas institucións -lexislativas, xurídicas e executivas-, nos distintos niveis (estatais, autonómicas, municipais) o seu papel e no sentido orixinario e constitutivo de ser parte integrante do Estado. Dun Estado democrático de dereito, pactado en circunstancias certamente excepcionais, pero pactado polos representantes dos distintos sectores ideolóxicos, territoriais e das diferentes tendencias políticas do momento e, logo amplamente referendado polo pobo soberano.
Os desafíos ou insumisións aos principios básicos constitucionais vixentes por parte dalgunhas institucións -que recordemos, son pezas integrantes do Estado- constitúen claras mostras de inmadurez democrática e de deslealdade xurídica. Chámese politización partidista nas súas funcións institucionais, ameazas de declaración unilateral de independencia ou actitudes fachendas de situarse «moralmente fose da Constitución».
A actual Constitución, como calquera outra no mundo, non é sacra nin intocable, senón -por histórica e conxuntural- reformable e substituible; pero non acatala, mentres sexa vixente, é sementar a desorde xurídica e a confusión social. É abrir o camiño da anarquía e do caos. É o comportamento máis antidemocrático, en termos prácticos.
É necesario terminar, formalmente e realmente, a nosa democracia por agora inacabada debido a circunstancias históricas, alleas e propias, e tamén a un talante máis reivindicativo e victimista que emprendedor e solidario. Terminala de verdade ata o punto que unha democracia póidase considerar, polo menos, funcionalmente culminada, empezando por asumir con conciencia os valores democráticos profundos e de cada época.
Wifredo Espina

Ningún comentario: