CORRUPCIÓN CIVIL

Ata agora, as leis, como dicía Gandhi de cóbralas, só morden aos que van descalzos

.

Os sistemas de vixilancia do urbanismo por parte das Administracións públicas son un fracaso absoluto, a causa sobre todo do debilitamento das competencias de control municipal. Por iso, sería necesario actualizar as incompatibilidades do persoal dos concellos, reforzar os corpos autonómicos de inspección e as unidades policiais especializadas. Ademais, habería que obrigar a comparar as declaracións de bens dos edís antes e logo de ocupar o cargo, e por suposto, acometer a demolición de construcións ilegais e a imposición de sancións conminatorias.

Argumentos así de contundentes non saíron da pluma dun columnista que denuncia o apocalipse da corrupción inmobiliaria, senón que forman parte da intervención do fiscal xefe de Galicia, Carlos Varela, no Parlamento galego. É o discurso dun alto cargo ante unha institución máis que insigne. Se a xente de orde e o pensamento mainstream van por ese camiño, imaxinen como estará o asunto a nivel underground.

É de agradecer o esforzo do responsable do ministerio público en Galicia por intentar pór o dedo nesta chaga. Pero non se eu se o problema arránxase co cumprimento das leis. En primeiro lugar, porque a normativa urbanística, polo menos para un lego, é algo semellante á teoloxía: ademais de inescrutable, tremendamente susceptible nas interpretacións e cunha demora eterna na tramitación. Témome que ata o é para a xente da toga. Non poño en cuestión a importancia do dereito romano no noso sistema xurídico, pero quizais os estudos para xuíz ou fiscal deberían actualizar máis as materias.

De feito, antes da recente riada, ou punta do iceberg, de alcaldes presuntamente collidos nas patacas (150 en toda España), en Galicia chegaban os dedos dunha manopla para contar os casos de edís condenados por cuestións urbanísticas. E nos dous ou tres casos, por nimiedades, mentres son máis que coñecidos (aínda que non se publiquen ou non se denuncien por falta de probas) enriquecementos exponenciais de autoridades, en coincidencia casual e temporal co seu mandato. Ata agora, as leis, como dicía Gandhi de cóbralas, só morden aos que van descalzos.

Dito doutra forma, ou se poden facer barbaridades urbanísticas perfectamente legais ou as leis urbanísticas pódense incumprir tranquilamente. Por non molestar con casos actuais, na miña primeira visita á Muxía pos-Prestige, notei como que faltaba algo xa desde a entrada. Efectivamente, a igrexa románica de Santa María estaba completamente oculta, excepto o campanario, por un edificio levantado entre a costa e o templo. Legalmente, supoño. Por aqueles días, o entón goberno local aprobou un PXOU que dobraba o número de vivendas e triplicaba a poboación no Vilar, a única zona de expansión da vila. Boa parte da superficie, ademais de propiedade de concelleiros, estaba dentro do límite de 200 metros protexidos pola Lei de Costas, polo que, segundo convenios asinados con dúas inmobiliarias, "o Concello comprométese a reducir devandita zona de protección de 200 a 100 metros polo procedemento de excepcionalidade xustificada que prevé a lei".

É que nisto non hai esa "alarma social" que empuxa á xustiza a ser inflexible. Segundo unha recente reportaxe deste xornal, o 70% dos cargos municipais implicados en escándalos urbanísticos resultou reelixido (e parte do 30% restante posiblemente retirouse motu proprio para facer caixa). A sociedade civil é unanimemente civil sobre os tiróns de bolsos, pero non o é tanto sobre os roubos de bens comúns como o territorio. Ou sexa que a presión social, que é a que evita saídas do testo estético no resto de Europa, e en case toda a costa atlántica excepto Galicia, tampouco funciona.

Non todo vale para crear esa "sociedade civil" que aquí escasea. Refírome, por exemplo, a ese sistema hidropónico da Consellería de Medio Ambiente de crear da nada e á carta (e cunha conta de 610.000 euros) un movemento verde moderado e mandadiño, mediante a conversión de sindicalistas ou afiliados en ecoloxistas, conservacionistas e "naturistas" -que non son xente amante da natureza, senón de andar como a natureza pariunos-. A conciencia social, incluída a ecoloxista, non se cría en invernadoiros.

.

Xosé Manuel Pereiro