TRIPLE RECESIÓN EN EUROPA?

Os datos do segundo trimestre en Europa non por esperados son menos decepcionantes. Italia está tecnicamente en recesión cun presidente do Goberno, Matteo Renzi, hiperactiva que cre que non é periférico e que aspira a liderar Europa cunha economía enferma. Francia, co PIB estancado, co investimento de empresas e familias á baixo e sostido polo aumento do gasto público. Polo tanto, tamén podemos considerala en recesión, e cun presidente ausente, François Hollande, máis pendente de Le Pen e de evitar que o fascismo se faga co poder no país da ilustración.

Alemaña, con caída de PIB pero tras un forte crecemento no primeiro trimestre, e que polo tanto aínda non entrou en recesión. Pero cunha economía enferma, que con tipos a dous anos da débeda pública negativos non é capaz de crecer máis do 1%. Angela Merkel ten a mellor valoración dun presidente dende hai décadas e o paro no 6% e non ten ningunha intención de cambiar a política económica europea.

E España ten un presidente agónico, un 90% de españois que non confían nel e o Goberno peor valorado da historia da nosa democracia, que cre que España é a nova locomotora de Europa. España ten case un 100% de débeda pública e 100% de débeda externa neta. Polo tanto, é un país que para crecer necesita exportar e para exportar necesita que os países aos que exportan as nosas empresas crezan. Pero o crecemento en EUA e China e do resto de países emerxentes perdeu intensidade. Francia, o noso principal cliente de exportación, está estancada e Portugal, o noso terceiro cliente de exportación -ao que vendemos máis que a toda Asia- pode entrar en recesión tras a quebra do Banco Espírito Santo, que terá un forte impacto negativo sobre o crédito e o investimento como sucedeu en España coa quebra de Bankia en 2012. E para colmo, o euro está sobrevalorado e afonda a dinámica depresiva e deflacionista.

É evidente que Europa necesita estímulos para crecer, xa que o crecemento non vai vir de fóra. A obsesión é o Banco Central Europeo, pero Xapón e o seu Abenomic xa demostraron que a política monetaria con restrición de crédito non é eficaz para reactivar o emprego. En canto subiron o IVE, a economía nipona parouse en seco.

A clave é un plan de estímulo fiscal. A maioría de países ten a débeda pública próxima ou por enriba do 100% do PIB e non poden financialo sen risco de provocar unha brusca suba das súas primas de risco. É necesario financialo con eurobonos. Europa non ten débeda e non necesitaría, como Xapón, subir o IVE para financiar o déficit. Eses bonos deberían ser comprados polo BCE para contrarrestar a deflación e depreciar o euro. Pero o problema é que as débedas consumen unha parte importante da renda dispoñible de empresas e familias, e do Goberno na periferia, e manteñen a demanda deprimida. Hai que mutualizar esas débedas cun plan similar ao Brady, que foi o que resolveu a crise da débeda de América Latina e a Década Perda nos anos oitenta.

Para facer todo isto, alguén debe plantar cara  a Merkel e forzala a aceptar este plan. Pero Rajoy agasállaa en Compostela, Renzi quere parecerse a ela e Hollande non sabe non contesta. Complicada unha solución coordinada polo que, como case sempre, será caótica. Esta vez non é diferente.