O URBANISMO SALVAXE

Quere vostede descubrir en por si o sentido da expresión "impacto visual"? Vingar á praia almeriense do Algarrobico, en pleno corazón do parque natural do Cabo de Gata, colóquese de costas ao mar e recibirá a descomunal labazada do monstro de 75.000 metros cúbicos de formigón que tomou posesión das entrañas mesmas da montaña. Darse a volta e pousar a vista no horizonte mariño tampouco é solución, porque lle resultará imposible subtraerse á abafadora presión do intruso: un xigante de cemento de 20 alturas que cae a pico sobre o mar, horadado por centos de buracos negros destinados a albergar as ventás do complexo hostaleiro.
O procreo pasaría máis desapercibido camuflado en calquera dos museos dos horrores urbanísticos que poboan o litoral español, pero clama ao ceo que reciba todos os permisos, parabéns e ata subvencións das administracións públicas que fixeron posible a súa construción.
A estas alturas, bo número de xuíces e fiscais chegaron xa á conclusión de que só a demolición das obras ilegais porá coto aos desmáns e ao espolio do patrimonio natural público. "A demolición da obra contraria ao ordenamento xurídico non debe ser a excepción, senón a regra", subliña a Audiencia de Cádiz en sintonía con outros tribunais e fiscalías. "O que está en xogo é a propia vixencia da orde xurídica e, en definitiva, a restauración da orde legal (...) Pola contra, habería que resignarse a que o infractor sálgase coa súa, bendicíndose absurdamente o esgotamento do delito", advirte o fiscal xefe de Córdoba nun testemuño incluído na memoria anual da Fiscalía de Medio Ambiente.
Porque o xogo nestas últimas décadas foi burlar as leis e ignorar as prohibicións, facer oídos xordos ás sentenzas e culminar as obras para presentalas como feitos consumados. "Na maioría dos supostos de delito urbanístico, o autor continúa construíndo de xeito deliberado pensando que unha vez finalizada a obra, e precisamente polo feito de selo, non será derrubada", explícase noutro dos informes da Fiscalía.
España foi escalando postos no ranking internacional de corrupción política a medida que a xustiza fixo aflorar os atropelos urbanísticos perpetrados ao longo das últimas décadas nun clima de impunidade que agora toca ao seu fin. Xa hai un centenar e medio de alcaldes procesados por delitos urbanísticos, pero por avultada que pareza esa cifra apenas representa a punta do iceberg dun fenómeno, o da corrupción municipal, e dunha industria, a da especulación inmobiliaria e o urbanismo salvaxe, engrasada coa pasividade ou complicidade das administracións locais e autonómicas e dos partidos que as dirixen. Aínda hoxe, os fiscais seguen queixándose amargamente do silencio e da escasa colaboración que lles prestan as autoridades na maioría das comunidades autónomas.
"O Estado foi substituído pola partitocracia e, en última instancia, por unha oligarquía económico-política. E a política converteuse nun negocio. Os partidos compiten nun mercado inspirado polo lucro persoal e apoiado na corrupción máis descarnada". Quen se expresa así non é un radical alternativo do movemento antiglobalización, senón Alejandro Neto, ex director do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), catedrático emérito da Universidade Complutense e un dos grandes expertos na materia.
"A xustiza chega moi tarde, cando os danos causados á paisaxe son irreversibles e están asentadas as urbanizacións ilegais", admite Antonio Morais, fiscal xefe de Málaga. "Temos un sistema de garantías procesuais que permite recorrer sistematicamente as sentenzas e gañar tempo, de forma que, ao final, a demolición do inmoble ilegal resulta unha decisión comprometida e custosa porque xa hai terceiros de boa fe". O fiscal malagueño reprocha ás direccións do PP e do PSOE: "Unha cousa é que haxa políticos dos chamados independentes que se enriquecen coa democracia mentres simulan que traballan polo interese xeral e outra que o fagan os representantes dos grandes partidos nacionais".A actividade inmobiliaria é unha fonte principal de ingresos para boa parte dos 8.000 concellos españois. Neste contexto de presións empresariais, alta discrecionalidad e difusa rendición de contas, a tentación é grande porque basta un papel, un permiso, unha recualificación, a omisión dun trámite, unha modificación mínima no planeamento para que xurda petróleo en terreo baldío e para que o alcalde ou concelleiro corrupto non teña que preocuparse máis polo seu futuro económico.