xoves, 11 de marzo de 2010

GOBERNACIÓN E SUSTENTABILIDADE

A linguaxe deste século vén marcado polo manexo de dúas palabras: gobernanza e sustentabilidade, que parecen ser a solución para todo. Pero, á hora da verdade, de que van?
O concepto de desenvolvemento sostible nas dimensións ambiental, económica e social relaciónase coa capacidade dos territorios e as posibilidades de renovación dos recursos naturais. Cando falamos de urbanismo sostible ou de sustentabilidade territorial en termos ambientais referímonos a que antes de planificar o seu desenvolvemento ou modificación avaliemos o perfil e características do medio e, polo tanto, o seu potencial e oportunidade para ser alterado. Así podemos introducir factores como idoneidade da localización, boa orientación, aforro enerxético, reciclaxe de materiais, etcétera. Cando aludimos ao seu perfil económico, ademais de ponderar os custos da súa transformación, debemos analizar, entre outras cousas, a súa conexión co tecido urbano. Por exemplo, ao desenvolver unha operación urbanística pública ou privada - centros comerciais, grandes equipamentos ou servizos - fose do ámbito da cidade construída hai que facer recaer os custos da conexión sobre a operación mesma e non, como adoita facerse a posteriori, sobre a Administración. Se nos referimos ao seu compoñente social estamos falando de avaliar a transformación social consecuente. É dicir, esixímoslle á planificación do territorio e da cidade que avalíe a medio e longo prazo derívalas que se van a producir. Por iso a sustentabilidade ten moito que ver coa racionalidade das propostas e co que poderiamos chamar unha solidariedade intergeneracional, é dicir, que sexa proveitoso para nós e para os que vingan despois.
Doutra banda, a gobernanza vén ser o conxunto de regras, normas e procedementos que configuran o marco institucional propicio para a interacción entre os axentes públicos e privados no proceso de toma de decisións políticas. Dito doutro xeito, consiste en trazarnos metas globais ou específicas inalcanzables de forma illada para abordalas mediante o desenvolvemento de estratexias colectivas que impliquen á Administración, a empresa, a universidade e a cidadanía. Poderiamos dicir que a gobernanza é unha forma de gobernar en rede.
No concepto de gobernanza está implícita a procura do equilibrio entre o público e o privado, establecendo un marco e uns niveis de cooperación que os engarcen en programas comúns. Son como dúas mans dun mesmo corpo que engaden ao beneficio, que é o obxectivo medular do mercado, a procura do benestar colectivo, e isto leva uns niveis de corresponsabilidade para non facer recaer as culpas só sobre o sector público se as cousas van mal e apartalo se o que toca é facer negocio.
Ao falar de gobernación do territorio aludimos a enlácelos e relacións que se deben establecer entre unha Administración e a que está ao seu lado co propósito de coordinar todo tipo de políticas que darán pé ao goberno supralocal dos municipios que constitúen o ámbito metropolitano. Isto supón tomar decisións colexiadas e intelixentes cuns recursos e un calendario de execución concretos. A gobernación do espazo público significa xestionar a súa utilización e goce ao longo do día, mentres que a gobernación das cidades históricas hoxe en día refírese máis ben á necesidade de coñecer o tecido social para garantir a súa reprodución e manter a súa diversidade. É, en última instancia, unha forma diferente de facer política, abríndoa, superando o marco que pertence en exclusiva aos partidos, pois o conglomerado urbano, a cidade, o territorio, a autonomía, xestionaranse mellor dedicando moito tempo á xeración de ideas, á produción de proxectos, á formación de técnicos e funcionarios, á participación democrática, á transparencia, á negociación interinstitucional e ao ben levar entre os poderes públicos e o mercado.
Pódese concluír que sustentabilidade é igual a adoptar decisións ao lado da razón, e gobernanza equivale a facer política participativa. Para unha e para outra o que se esixe é dispor de boa información sobre o que acontece na sociedade e de vontade para levar a cabo as iniciativas. Pero neste momento a quen lle interesan a razón e a política así entendidas? Ou máis ben trátase de dúas palabras máxicas que valen para todo?
Xerardo Estévez

Ningún comentario: