mércores, 28 de xullo de 2010

A CONSTITUCIONALIDADE DA OFRENDA

O Rei Juan Carlos pediu ante o Apóstolo Santiago que se fomente todo o que une e fai máis fortes aos españois, todo o que asegura a solidariedade entre as autonomías e que fai de España a "gran familia unida, á vez que diversa e plural, da que nos sentimos orgullosos". Ata solicitou axuda para erradicar "o despropósito da barbarie terrorista" e para resolver canto antes a crise económica e as súas duras consecuencias para millóns de persoas e de familias, en particular para os mozos. Tanto á entrada como á saída dos Reyes houbo berros de "¡Viva España! ¡Viva O Rei! ¡Viva A Raíña!" ou "¡Sofía, guapa!".
Pode estarse ou non de acordo con todas esas peticións e/ou as formas utilizadas, pero a esencia deste tipo de ofrendas é doutra natureza, xa que non por estar de acordo co seu contido é obrigado estalo coa súa mera celebración. Este tipo de eventos, amplamente respectados, se en algo resultan contraditorios é coa Constitución, xa que o Estado español é aconfesional, o que debe implicar un principio de neutralidade dos poderes públicos en materia relixiosa. Así consta na Carta Magna e así o declarou nalgún momento o Tribunal Constitucional, como garante dos dereitos e liberdades públicas, é dicir, da liberdade relixiosa e da aconfesionalidad do Estado.
¿Que sentido ten, por outra banda, que o xefe do Estado faga peticións ao Apóstolo ou que un alcalde se arrodille ante a Virxe en nome dos seus cidadáns? Pode argumentarse que son tradicións, que iso tampouco fai dano a ninguén, que ata dá satisfacción aos cidadáns católicos e que estes son moi numerosos en España, pero nada diso elude a constatación inicial, que lonxe de ser unha opinión máis ou menos controvertida, aínda politicamente incorrecta en Galicia, debería ser un principio de obrigado cumprimento para todas as autoridades do Estado. Entre outras razóns, porque os principios constitucionais delimitan calquera tipo de confusión entre as funcións relixiosas e as estatais, de modo que as autoridades están obrigadas a cumprir as normas que nos son comúns a todos, relixiosos e laicos.
Noutros países de cultura democrática arraigada, como a veciña Francia, xa non se dan estes debates e menos aínda este tipo de ofrendas, e na España do futuro probablemente tampouco se darán, pero de momento aquí seguimos mantendo unha serie de ritos de dubidosa constitucionalidade. A quen ás veces se lles enche a boca falando da Constitución pouco menos que como arma arreboladiza, esquéceselles en cambio que esa mesma norma non ampara cerimonias como a ofrenda ao Apóstolo Santiago.
A Casa Real xustifícase co argumento de que a chamada Ofrenda Nacional ao Apóstolo é un costume que, segundo recordou o propio monarca, mantén a Coroa desde 1643 e que o Rei reedita en nome do país cada Ano Xubilar. Todo iso pode ser moi tradicional e pode resultar moi interesante, ata vistoso, pero a clave está en se é ou non constitucional que se faga.
José Luis Gómez

Ningún comentario: