OS SETE PECADOS CAPITAIS DO BIPARTITO

Deficiente xestión, imaxe de división interna, afastamento da cidadanía, soberbia política... lastres do goberno de Touriño.

.

O bipartito perdeu as eleccións do 1-M máis por graves erros propios que por acertos do seu rival, o Partido Popular. Tras 16 anos de fraguismo, un modelo que se extinguiu por puro esgotamento, a lóxica e a experiencia política parecían vaticinar en 2005 que a coalición formada por socialistas e nacionalistas tiña por diante un amplo percorrido no goberno. O feito de que esta fórmula acaparase a gobernación das sete grandes cidades galegas en 2007 contribuía a fortalecer esta hipótese. A experiencia dun executivo socialista e nacionalista, pioneira na historia da democracia galega, apenas durou catro anos. Por que? Estas son algunhas das razóns que poderían explicar o fracaso do bipartito.

1. Desencanto. Unha parte dos votantes que apostaron por primeira vez polo bipartito en 2005 ansiaban un cambio tras 16 anos do modelo Fraga. Aire novo. Diferentes formas no quefacer político. Menos altivez e máis proximidade. Menos presidencialismo (e neste caso tamén vicepresidencialismo) e máis traballo colectivo. Adeus ao culto ao líder e benvida a unha aposta decidida por equipos eficaces e diligentes. Capacidade de xestión e seriedade. Catro anos despois, a decepción e a frustración daqueles votantes son patentes.

2. Falta de xestión. O gran talón de Aquiles do bipartito é precisamente este. O mandato do goberno de Touriño caracterizouse pola presentación en sociedade de innumerables proxectos que quedaron simplemente niso: en papel. É certo que as cousas da Administración, como as de palacio, van amodo, pero iso non empece para que algunhas desas actuacións puidésense acometer con maior prontitude. En Vigo ten aínda pendentes varios proxectos dos que non se colocou nin un só ladrillo. Na Coruña o desgusto coa falta de investimento da Xunta é palpable. E en Ourense. E en Pontevedra... "Política Territorial gastou 2.000 millóns en catro anos, ¿onde meteron o diñeiro?", preguntábase onte un dos rexedores afectados. Os alcaldes móstranse particularmente críticos coa xestión da conselleira de Política Territorial, María José Caride, pero tamén consideran que se puido facer máis e mellor en sanidade, en educación, en I D... Conclusión: reiteradas vendas de actuacións pero contadísimas realizacións. Fronte ao fixemos, a política do imos facer. Arquitectura de papel.

E cando se aplicaron políticas de calado resultaron contraproducentes. Así, a decisión de suspender calquera tipo de urbanismo no litoral en aras dunha elogiable protección ambiental e unha ordenación non foi acompañada dunha alternativa para un sector, a construción, vital na creación de emprego e riqueza en Galicia. A medida naceu colla. Buscando un ben se provocou un mal.

3. División interna. O bipartito foi sobre todo bi. A sensación de que as áreas de goberno socialista e nacionalistas apenas se comunicaban e que cando o facían era para discrepar ou remarcar a súa autonomía foi constante. As diferenzas en público foron frecuentes e as críticas abertas, tamén. Faltou coordinación na actuación xeral e en ocasións ata deu a sensación de que Touriño e Quintana se contraprogramaban en busca de protagonismo, buscando o seu propio interese persoal. A tensión e os pulsos sucedéronse. A división mostrada na adxudicación do concurso eólico, o máis importante da historia de Galicia, foi a pinga que colmou o vaso, a expresión máis palpable de que había dous gobernos nun. A autoridade do presidente quedou baixo sospeita.

4. Illamento social-actitude presidencialista. Afastamento da cidadanía. O propio Touriño admitiuno en plena campaña: no futuro habería menos despacho e máis rúa. Máis comunicación, proximidade. O seu mea culpa chegou tarde. O presidente foi demasiado presidente e rodeouse dun equipo que, en lugar de baixalo do trono, alimentou esa imaxe de distanciamento. Ademais, o apostar por un perfil técnico, moitos dos asesores eran profesores universitarios sen experiencia na xestión pública, fronte a un perfil político reduciu a transcendencia das decisións. O que se xestionou, que tampouco foi excesivo, vendeuse mal.

5. Debates estériles. O conflito lingüístico. Máis xestión e menos ideoloxía. O bipartito enfrascouse nunha serie de debates estériles que lle fixeron perder de vista a principal esixencia dos votantes: ter bos xestores que coiden os servizos públicos e, en consecuencia, melloren a súa calidade de vida. O ímprobo debate sobre a reforma do Estatuto que ao final quedou en nada ou a controversia da lingua foron as mellores desa fatal distracción. "Os pais, e isto notouse principalmente no voto das clases medias urbanas, queren que os seus fillos teñan boa educación e non que deban aprenderse os ósos do corpo humano en galego", resumía onte un dirixente socialista. "Os galegos ven o emprego da súa lingua como algo natural, sen traumas, e a Xunta transmitiu a idea dunha imposición por decreto, dun dogma; iso foi un desastre", engadía outro.

6. Imaxe suntuaria. O malgasto. En plena recesión, xa non crise, a polémica dos gastos suntuarios no despacho ou na adquisición dun carísimo coche oficial foi un mísil na liña de flotación de Touriño. A Xunta non quixo e despois non soubo dar explicacións, co que se estendeu a idea do malgasto no goberno mentres a sociedade apertábase o cinto. "Imos pola rúa entregando propaganda e a xente pregúntanos polas cadeiras de 2.000 euros; este asunto calou moitísimo", confesaba con desgusto un veterano militante en plena campaña electoral.

A fotografía do nacionalista Quintana retrepado nun luxoso iate dun empresario galego beneficiario máis tarde do concurso eólico alcanzou transcendencia nacional. As explicacións de Quintana tampouco contribuíron a aclarar a situación.

7. Desastrosa campaña e partido ninguneado. As dúas últimas semanas son todo un exemplo de campaña mal planificada. Touriño apostou por unha imaxe persoal, O Presidente, e acabou claudicando ante Zapatero, quen pechou en Santiago cunha frase demoledora: "Votar a Touriño é votarme a min". Ademais tras unha primeira semana de non beligerancia co BNG, o candidato socialista dedicou os últimos días a distanciase do seu inevitable socio de goberno. "Gobernar co Bloque non é a miña idea de felicidade".

O grao de afastamento dos socialistas da realidade que se lles viña encima ofréceo estoutro feito: Touriño, Zapatero, De la Vega, Rubalcaba... todos esforzáronse por transmitir a especie de que a abstención beneficiaba ao PP, partido que supostamente alimentaba ese desestimiento das urnas. Por iso había que votar. Quintana sumouse entusiásticamente a esta teoría. "Hai que alagar as urnas", proclamaba aos catro ventos. Pois ben, o 1-M rexistrou unha participación histórica, por encima do 70%, e o bipartito sufriu un pau de igual dimensión.

A irrupción de José Blanco, vicesecretario xeral do PSOE, para endereitar o rumbo dunha campaña sen nervio, mortecina, gris apenas se notou. Dáse a circunstancia de que Blanco recomendoulle a Touriño en varias ocasións adiantar os comicios a outubro para evitar o efecto da crise. Ata lle ofreceu enquisas das que saía ben parado. Touriño escoitouno e obviar. "Foi por soberbia. Fixar as eleccións é competencia exclusiva do presidente e o presidente era el", explica unha fonte coñecedora das reunións.

E é que Touriño cometeu o erro de ignorar, de non alimentar o partido durante catro anos, afastándose del. "Deunos as costas", laméntase un destacado socialista. No seu lugar optou por colocar en posicións estratéxicas a persoas da súa confianza persoal pero sen ningún peso e menos pedigrí socialistas. Xente leal que non lle faría sombra, pero que era vista con desconfianza. Resultado: agora que dimitiu existe un serio problema para atoparlle sucesor. "Na súa obsesión por concentrar todo o foco mediático non deixou crecer nada ao seu ao redor. E hoxe temos xustamente o que el sementou: case nada", ilustra un membro da dirección galega. Os ex conselleiros Ricardo Varela ou Manuel Vázquez son os favoritos, pero será en todo caso unha interinidade. O sucesor non sairá agora. "Hai que deixar pasar tempo, cicatrizar feridas, limpar algunhas cousas no partido e despois xa se verá", apuntan. Ou quizá xa virá. Porque é posible que nestes momentos o sucesor de Touriño resida en Madrid.

Ese esquecemento do partido tivo o seu prezo. Ao final, a maquinaria socialista, constituída por miles de persoas desmotivadas, sen ilusión, limitouse a cumprir o expediente na convicción de que todo estaba feito. E non foi así. "Temos un problema grave, non hai paixón entre os militantes, están fríos, indiferentes", lamentábase un dirixente socialista o pasado xoves. E esa falta de paixón deveu en calvario... O de Touriño e o do seu partido.