A POBREZA E AS POLVOREIRAS SOCIAIS

Non só Papell senón outros moitos cidadáns coinciden en afirmar que "non pode haber tantos pobres", porque se os houbese as nosas sociedades serían presas de motins e revolucións.

Esquécese que, efectivamente, hai mecanismos de asistencia e protección social, de axuda intrafamiliar e outros procedementos que poden paliar os efectos máis inmediatos da pobreza. E,
igualmente, que non todos os gobernos adoptan a mesma posición fronte a estes problemas. Así, por exemplo, os gobernos sucesivos de Margaret Thatcher foron claramente remisos a incorporar fórmulas de protección e prevención das bolsas de pobreza. O goberno español e case todas as nosas comunidades autónomas, con todo, "elaboraron algúns programas" fronte á pobreza que permitiron "reducir" o seu impacto, ben que non na medida en que todos desexásemos.
Ademais, debe terse en conta que o que se chamou "os novos pobres" adoitan ser cidadáns marxinados, persoas que quedaron fóra dos propios mecanismos de integración social. Se se me permite a expresión, xentes que non contan nin para expresar a súa rebeldía. Xentes aos que se lles desposuíu ata da coraxe.
Na nosa sociedade perfeccionáronse ata tal extremo os mecanismos de explotación e subyugación que ata as súas consecuencias máis dramáticas lexitímanse. Creáronnos unha sociedade onde os individuos atópanse ensimesmados, alleos ao seu mundo circundante ata o punto de que quen padece a pobreza e a marxinación sófrea como quen é vítima, tan só, dunha situación individual desgraciada. Salvando as distancias, estas persoas, para a súa desgraza e para a nosa vergoña, actúan coa mesma falta de impulso colectivo que move ao cidadán acomodado que non ten máis ao redor que a pantalla de televisión, nin máis norte que a súa razón egoísta.
Da fichaxe dun futbolista estranxeiro pódese facer un fenómeno de masas. A marxinación e a pobreza só merecen uns poucos segundos, moi de cando en vez, no noso mundo de percepcións. Só algún momento do telexornal, só algunha fugaz imaxe suficientemente veloz como para que a brutalidade da inxustiza non chegue a soliviantar a nosa inercia interior tal e como foi programada.
¿Seguirían sendo as nosas sociedades tan estabilizadas e tranquilas se nas horas de maior audiencia a televisión trasladásenos, coa mesma reiteración que o fai cos seus habituais soños fatuos, o sufrimento dos demais e as demandas insatisfeitas de xustiza e solidariedade?.
A demagoxia, esa gran escusa
En opinión de Papell "en calquera sociedade e en calquera tempo haberá sempre pobres". A este ipo de xuízos adóitaselle chamar a hora realismo.
Afirmar que sempre haberá inxustiza, é contrastar a realidade das cousas. Admitir que a humanidade soportará sempre a inmoralidad de miles de millóns de pobres, é obxectividade. Aceptar que debemos facernos a idea de que a insolidaridad e o malestar non van erradicarse, é bo criterio.
Pola contra, denunciar rigorosamente que hai pobres, que hai cidadáns que teñen necesidade, facer público onde están e como se atopan, iso é demagoxia.
Sorprende que quen está convencido de que sempre haberá pobres moléstese cando lle recordan a súa existencia. E é que se nos quere convencer de que vivimos un mundo feliz, onde non é necesaria a nosa reflexión e onde non fai falta manter esperta a conciencia. Por iso moléstalles que alguén poida descubrir o veo que usan para tapar as súas vergoñas: está sucio de malestar e de inxustiza repugnante.