DE CIGARRAS E EUROHORMIGAS

En plena crise do euro, coas jaurías de lobos intentando despedazar aos países máis débiles da manada, gobernantes, banqueiros e gurús se devanan os miolos bosquexando unha receita máxica que permita superar esta maldita crise que nos desangra e aparva. Uns claman por maior disciplina fiscal, outros por relaxacións monetarias de vangarda tipo QE2, os máis modernos polos eurobonos, o último en moda financeira.
Moitas e distintas son as voces, sen que logremos conseguir un consenso mínimo. Gregos e irlandeses, KO; alemáns e franceses, nin están nin se lles espera. E esas divisións debilítannos aínda máis, ata o punto de que o terceiro envite será aínda máis sanguento se non logramos escorrentalo coa nosa fortaleza común. Porque así, desde logo, non poderemos seguir por moito tempo. Todos sabemos que só temos dúas alternativas por diante. Ou dinamitamos ao euro de forma controlada ou o reforzamos con institucións europeas de xestión efectiva económica. É mellor esta segunda opción que a primeira, por máis que signifique cesión de soberanía dos países membros e un maior compromiso de disciplina e rigor na xestión orzamentaria e fiscal. Pero así é a vida; todo o que se quere costa. No euro pasarémolo mal; fóra del, aínda peor.
A historia ensínanos que os grandes cambios só son posibles baixo dúas circunstancias. Naqueles casos que exista unha idea e uns líderes que ilusionen e que arrastren, ou ben como reacción ante unha situación de colapso. Sen líderes nin ideas, o noso sistema está roldando o colapso: os cambios, para ben ou para mal, son agora posibles. Xa veremos por onde se canaliza esta enerxía brava da nosa perplexidade. Pero a cousa non será fácil.
Máis aló das receitas económicas e financeiras, existe o sentimento colectivo dos pobos. E comezamos a ser testemuñas de derivas moi perigosas para o futuro. En pleno desconcerto, comezan a oírse voces contra Merkel, sacerdotisa suprema da ortodoxia do puño pechado para dádivas e dispendios. Europa será, en gran parte, o que ela decida e, por iso, todos os nosos ollos ansiosos céntranse en calquera dos seus sinais e signos. A nosa vice Salgado atacouna ao pescozo, Zapatero seguiulle e ata o prudente presidente do Eurogrupo Jean-Claude Juncker acusouna abertamente de antieuropea.
¿Que está pasando? Pois algo ben sinxelo: con razón ou sen ela, os alemáns ven como os pagáns da festa europea. Eles serían as formigas que traballan e aforran, mentres que nós representariamos o gozoso papel das felices cigarras do Sur, que nos divertimos de xeito abondo mentres duraron os días longos e tépedos. Agora chegou o frío inverno e suplicamos ás súas portas para que nos presten o gran que almacenaron. Néganse e, por iso, criticámolos. Para nós non son máis que uns avaros egoístas, mentres que nós seriamos para eles uns manirrotos irresponsables. Temen que se nos abren os seus celeiros poidan terminar tiritando como nós.
Os alemáns obsérvannos con estupor. Pedímoslle que gasten máis e que nos presten o diñeiro que necesitamos. Non terminan de comprender a nosa actitude e moito menos as nosas críticas. ¿Por que non facedes vós o mesmo que nós levamos anos facendo? -parecen contestarnos-. contivemos os nosos salarios, flexibilizado as nosas leis laborais para favorecer a competitividade e a produtividade, melloramos o noso sistema educativo e axustado o noso Estado de benestar. Estabamos mal, e agora estamos ben. ¿Que é o que queredes? ¿Que nos poñamos a malgastar agora? ¿Que non sigamos loitando por incrementar as nosas exportacións? Iso pensan, e algunha razón teñen.
A súa receita máxica foi a austeridade, a disciplina e a contención nos gastos públicos e privados; a estabilidade da moeda e dos prezos, e a flexibilidade no laboral e salarial. E o invento funcionoulles, vaia que se lles funcionou. Crecen a un ritmo máis propio dun país en vía de desenvolvemento que dun avanzado. Están orgullosos do que fixeron, e senten con autoridade moral suficiente para regañar aos que perdemos un tempo precioso e aínda nos negamos a acometer as reformas que eles tiveron que afrontar. Seguramente non teñen toda a razón, pero o malo do conto é que todos recordamos como terminaba a ditosa fábula da cigarra e a formiga. Carpe diem, amigo.

Manuel Pimentel