luns, 20 de agosto de 2012

ESPAÑA QUÉIMASE

As políticas forestais non tiveron en conta o lume. E cando non se prevén, detéctase tarde (hai centos de torres vixía baleiras) só queda a extinción, que é a catástrofe actual.
As dantescas escenas que estamos a vivir -persoas lanzándose por precipicios en chamas, miles de habitantes desprazados, lumes incontrolados de quilómetros, espazos naturais e nacionais queimados- obrigan a pensar de onde vimos e cara a onde imos respecto ao lume e a xestión dos ecosistemas forestais.
Os ecosistemas forestais estiveron adaptados a unha xestión tradicional e unha forte presenza de herbívoros durante centos de anos. En tan só tres xeracións este equilibrio rompeu: desmanteláronse os pobos, deixouse de recoller a leña, de resinar, de cultivar zonas agrícolas dentro de forestais, abandonouse a gandaría extensiva, que controlaba matogueira e pastos e, por iso, se acumulou unha gran cantidade de biomasa e necromasa inestable. As políticas de desenvolvemento rural miraron cara a outro lado. Durante a ditadura e os primeiros anos da democracia implementouse unha política forestal errónea baseada en repoboacións masivos de piñeiros e eucaliptos, que presentan gran risco de arder e que creou baleiros poboacionais. Ultimamente permitíronse vivendas e urbanizacións nos bosques. Finalmente, declaráronse ducias de espazos protexidos, nos que mesmo se prohibiu a xestión tradicional (que os fixera protexibles!).
Con esta cacharela de san Xuan preparada, o inicio, dá un pouco igual. Pode ser un coche, un raio ou un excursionista cretino. Cos cambios no Código Penal, os beneficiarios pola recualificación de terreos ou polos prezos da madeira desapareceron.
As políticas forestais non tiveron en conta o lume. E cando non se prevén, detéctase tarde (hai centos de torres vixía baleiras) só queda a extinción, que é a catástrofe actual. A solución para o futuro pasa pola planificación, serra a serra e val a val, considerando a gran diversidade de situacións, introducindo razas autóctonas, creando mosaicos, devesas, potenciando carballos e especies máis resistentes en piñeirais, aumentado bosques maduros... Isto, ademais, creará emprego estable nun sector estratéxico.
 O cambio climático determinará máis secas e aumentará a probabilidade de incendios. Solucións simplistas ou benintencionadas, como o aproveitamento masivo da biomasa ou a limpeza dos montes ter en conta a biodiversidade, non teñen sentido. Dende 1961 ata 2012 foron percorridas polo lume 7,5 millóns de hectáreas (dun total de 25 millóns). En 1978, 1985, 1989, 1994, 2000, 2005, e agora 2012 houbo importantes superficies queimadas, e sempre, parece algo impredicible.
Aquí, como co cambio climático, é moito maior o custo de non actuar que o de actuar dun xeito intelixente.  Fernando Prieto, ecólogo.

Ningún comentario: